Acerca de

1. Neoklasik paradigma temelinde kamu kesiminin atomik karakteristiği; özel kesimden farklı olsa da aynı mantık doğrultusunda aynı sonuca yani kaynak dağılımında etkinliğe kilitlenir; özel kesim ekonomisi ile paralel referanslardan beslenir ve tüm akımlardan beraber etkilenirler.

2. Neoklasik paradigma Klasik ekolü tadil ederek kamu ekonomisinde Ortodoks paradigma olarak belirir.

3. Kamu ekonomisinin ilgi alanı 1980’lere değin Neoklasik paradigmaya göre şekillenmiştir. Neoklasik paradigma, tümdengelimci, soyutlayıcı ve matematiğin yoğun kullanıldığı rasyonel bir paradigmadır (Küçükkalay, 2008: 188 ve 228). Neoklasik paradigma; Cambridge Okulu, İsveç Okulu, Lozan Okulu ve Avusturya Ekolü’nün katkılarından meydana gelmektedir.

4. Klasik ekolün öncülerinden Bentham’ın geliştirdiği faydacı felsefe, Neoklasik paradigmanın temelini oluşturur.

5. Neoklasik paradigma Bentham’ın faydacı felsefesini fiyat ve miktarla ilişkilendirmiş ve bu durumu matematiksel bir incelemeye tabi tutmuştur. Matematiksel incelemede Ricardo’nun rant teorisinin temelini oluşturan marj kavramı ve marjdaki değişimler üzerinden çıkarımlar yapılmıştır.

6. Neoklasik paradigma, piyasa ekonomisi yanında kamu ekonomisinin de ekonomide var olması gerektiğini savunmakta ve bu savı “piyasa başarısızlığı teorisi” ile açıklamaktadır. Piyasanın başarısız olduğu durumlarda kamu kesimi birimleri bizzat üretici olabilirler.

7. Neoklasik Paradigmaya Göre Devletin Ekonomiye Müdahale Nedenleri: Pür Kamusal Malların Varlığı, Dışsallıkların Varlığı, Azalan Maliyetle Çalışan Endüstrilerin Varlığı, Paternalist Hizmetlerin Varlığı, Stiglitz’in Eklediği Durumlar

8. Neoklasik Paradigmaya göre; Devletin Bizzat Üretici Birimleri: Tam Kamusal Mal Üreticisi, Dışsallık Yayan Mal Üreticisi, Doğal Tekel Konumundaki İşletmeler, Piyasa Malları Sunan Kamu İşletmeleri, Erdemli Mal Sunan Birimler, Yerel Yönetim Birimleri, Sosyal ve Parafiskal Kurumlar

9. Neoklasik iktisat (modern refah iktisadına dayalı), devletin gelir dağılımında adalet ve makro istikrar sağlama fonksiyonlarına mesafelidir.

10. Ancak Neoklasik paradigma temelli maliye teorisi (klasik refah iktisadına dayalı), devletin gelir dağılımında adalet ve makro istikrar sağlama fonksiyonlarını kabul eder. Neoklasik paradigma temelli maliye teorisine göre, maliye araçları, klasiklerin onu içine hapsettikleri dar çerçeveden yani devlet için finansman aracı olmaktan çıkarılıp da toplum yararına en iyi tercihlerin yapılmasına yardımcı olursa başarılı olur. Yani vergiler gelir dağılımını düzeltme fonksiyonu için kullanılır. Kamu ekonomisi Neoklasik paradigma temelli maliye teorisi açısından “the greatest happiness for the greather number” olarak tanımlana gelmiştir (Veenhoven, 2010). Yani, maliye teorisi büyük çoğunluk için mümkün olan en yüksek mutluluğun arayışı içerisindedir. Burada vergiler, refah aracı olarak kullanılır.

 

       Kaynak: Berkan Karagöz, Kamu Ekonomisinde Geleneksele Dönüş, Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları, 2020.